کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل متحد[1]
در کنفرانس ریو ، چند نهاد به منظور رسیدگی و ترغیب اجرای دستورکار ۲۱بنا نهاده شد که از مهمترین آنها »کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل متحد«بود . این کمیسیون مرکب از ۵۳عضو بود که برای دوره سه ساله انتخاب می شدند و هر ساله یک سوم اعضای آن تغییر می کرد. گزینش این اعضا به نحوی بود که از تمامی نواحی جغرافیایی جهان نمایندگانی در این کمیسیون حاضر بودند . این کمیسیون در سال ۱۹۹۳میلادی شروع به کار نمود و تاسال 2013 که "مجمع عالی رتبه سیاسی توسعه پایدار"[2] جایگزین آن گردید بیست اجلاس برگزار نمود.. حضور وزرای کشورهای مختلف در اجلاس های این کمیسیون چشمگیر بود و موجب افزایش اعتبار سیاسی آن شده بود . همچنین سازمان های غیردولتی محیط زیست اجازه داشتند در اجلاس های آن شرکت نمایند.
بخش مهمی از مسئولیت های این کمیسیون ، پایش و ارزیابی میزان پیشرفت در به کارگیری اسناد ذیل در سطوح ملی ، منطقه ای و بین المللی بود:
· دستورکار ۲۱[3]
· بیانیه ریو[4]
· برنامه اجرائی ژوهانسبورگ[5]
این کمیسیون بالاترین مرجع جهت موضوعات توسعه پایدار در سیستم سازمان ملل محسوب می شد ، کمیسیون مذکور سالانه یکبار تشکیل می داد و در دوره های زمانی دو ساله برروی مجموعه ایی از موضوعات محوری متمرکز می گردید .در هر جلسه کمیسیون بسته به موضوع از ذی نفعان مختلف ( بخشی دولتی و غیردولتی ) جهت شرکت دعوت بعمل می آمد . این ساز و کار مشارکتی با حضور نمایندگانی از بخش صنعت ، مسئولین محلی ، مردم بومی ، کشاورزان و سایر سازمان ها شکل می گرفت.
کمیسیون توسعه پایدار دارای شش الویت اصلی بود که عبارتند از :
الف ـ پیشگیری یا کاهش تخریب.
ب ـ دسترسی به زمین و امنیت تصدی آن.
ج ـ تنوع زیستی ، بازسازی مناطق استخراج شده از معادن ، جزایر مرجانی ، بلایای طبیعی و مدیریت زمین.
د ـ دسترسی سریع و آسان به اطلاعات موردنیاز در زمینه توسعه پایدار.
هـ ـ همکاری های بین المللی در جهت ظرفیت سازی ، به اشتراک گذاری اطلاعات و اخبار و انتقال فن آوری.
و ـ استخراج از معادن و توان بخشی زمین در چارچوب چوب توسعه پایدار.
از چالش های پیش روی کمیسیون توسعه پایدار تصمیم گیری برمبنای سه عنصر اصلی توسعه پایدار یعنی «توسعه اقتصادی»، «توسعه اجتماعی» و «حفظ محیط زیست» بود. با توجه به تنوع فراوان مواضع دولتها و در نتیجه پیچیده شدن موضوعات، تصمیم گیری پیرامون برخی موضوعات، بسیار مشکل و بعضاً غیرممکن می گردید. نمونه آن پانزدهمین و نوزدهمین نشست کمیسیون توسعه پایدار بود که در هر کدام، نمایندگان دولت ها بعد از پنج هفته مذاکره طی دو سال به تفاهم و نتیجه مشخص نرسیدند. البته پس از برگزاری اجلاس هزاره سران در سال 2000(1379) در نیویورک و تصویب اهداف توسعه هزاره، وظایف کمیسیون توسعه پایدار ابعاد جدیدی پیدا کرد و با تهیه و تصویب یک «برنامه کاری» زمان بندی شده دستور کار جلسات خود تا سال 2015(1394) که موضوعات مطرح در چهارچوب توسعه پایدار را در بر می گرفت مشخص نمود.
کمیسیون توسعه پایدار ملل متحد در دوران فعالیت خود،20 جلسه سالانه برگزار نمود و ابعاد توسعه ای و زیست محیطی موضوعات مهمی چون انرژی، بیابان زایی، توسعه روستایی، حمل و نقل، کشاورزی، آب، اسکان بشری، بهداشت، معدن، پسماندهای شیمیایی، آلودگی هوا، تغییر آب و هوا، الگوهای تولید و مصرف پایدار و غیره را مورد بررسی قرار داد و در مواردی به توافقاتی رسید.
[1] Commission on Sustainable Development (CSD)
[2] High-level Political Forum on Sustainable Development(HLPF)
[4] Rio Declaration on Environment And Development